اصلیترین چالش طرحهای توسعه شهری
دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با مروری بر روند شکلگیری طرحهای توسعه شهری، خاموش بودن سیستم مانیتورینگ و عدم پایش اجرای طرح را از مشکلات اجرای طرحهای توسعهشهری عنوان کرد و گفت: شهر تهران از جمله شهرهایی است که سرمایهگذاری بسیار خوبی برای زیرساختهای اطلاعاتی آن انجام گرفته است. اما اگر این اطلاعات در دسترس نباشد، امکان تصمیمسازی و تصمیمگیری در سطوح کلان و در سطوح محلی وجود ندارد.
به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، پیروز حناچی دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران اظهار کرد: در اوایل دهه ۸۰ با دو تجربه تهیه طرح جامع شهر تهران و تغییر نگرشی که در وزارت مسکن وقت ایجاد شد مقرر شد تا دستگاهی در دولت و از بالا به پایین طرح جامع شهر تهران را تهیه کند. لزوما تهیه طرح و تصویب در مراجع تصویبی به این معنا نبود که این طرح در اجرا نیز به عمل نزدیک خواهد شد؛ چرا که افرادی که قرار بود طرح را اجرا کنند لازم بود تا در تهیه و تدوین آن نقش ایفا و در مسیر برنامهریزی همکاری میکردند. او ادامه داد: خوشبختانه این حرکت بعدها هم تعقیب شد و ادامه پیدا کرد تا منجر به تصویب طرح جامع شهر تهران در سال ۱۳۸۵ شد که اتفاق نظر نسبی هم در مورد آن وجود داشت. یعنی مدیریت وقت شهرداری تهران به این طرح اعتقاد و آمادگی داشت تا این طرح را اجرا کند و شورای عالی شهرسازی و معماری طرح را به تصویب رساند. حناچی تاکید کرد: ماهیت طرح جامع شهر تهران مصوب سال ۸۵ کاملا متفاوت از جنس طرحهایی بود که قبلا تهیه شده بودند. اصطلاحا طرح با نگاه کاربردی تهیه شده بود. به این معنا، تهران، چشماندازی داشت و برای دسترسی به چشمانداز و اهدافی که در چشمانداز تدوین شده بود برنامههای موردی و موضوعی زیادی تدوین شده بود که هنوز هم جزو برنامههای شهر است.
او با بیان اینکه اساسا داشتن نگاه کاربردی مخصوصا در کلانشهری مثل تهران و مخصوصا در ایران به مانیتورینگی نیاز دارد که دائما پایش انجام دهد، افزود: سیستم مانیتورینگ، هشدار میدهد و مشخص میکند که با چه موانعی روبهرو هستیم. طبیعتا طرح تفصیلی در این زمینه بر اساس طرح راهبردی تهیه شده شکل پیدا کرد. هرچند که طرح تفصیلی با معیار قبلی به شکل متصور قاعدتا قابل قبول نبود. اما همین طرحهای راهبردی وقتی تبدیل به طرح میشدند و در کمیسیونهای ماده ۵ به تصویب میرسیدند قاعدتا جای برنامههای عمل قبلی را میگرفتند. او با طرح این پرسش که آیا طرحهای تفصیلی تهیه و اجرا شده ما را به اهداف چشمانداز طرح جامع نزدیک کرد یا آنکه از آن دور شدیم،گفت: شاید اصلیترین چالشی که ما در اجرای طرح جامع تهران داشتیم به این نکته برمیگشت. ما در شهرسازی مانیفستی داریم که طرحهای بالادست همواره چارچوب اسناد و طرحهای پاییندست را تعیین میکنند. یعنی هیچ طرح پایین دستی، هیچ برنامه موضعی و موضوعی همچون طرح تفصیلی از حدود طرحهای جامع نمیتواند فراتر برود. طبیعتا طرح جامع نیز از حدود طرحهای بالادستی خود که شامل مطالعات مجموعه شهری تهران است نیز فراتر نخواهد رفت.
حناچی ادامه داد: اینکه آیا در طرح تفصیلی شهر تهران حدود اسناد بالادست بهطور کامل رعایت شده است؟ باید بگویم که متاسفانه این اتفاق رخ نداده است و این اصلیترین چالشی است که ما با آن روبهرو هستیم. مهمترین چالش آن است که پایش جدید انجام نشده و فقدان مانیتورینگ (نظارت) هوشمند به رغم آنکه همه زمینههای آن نیز موجود بوده، وجود داشت. بهعنوان مثال ۱۰۱ ساختمان بلند در معرض خطر مستقیم گسلهای شناخته شده تهران هستند که هیچکدام از آنها با اهداف اصلی طرح جامع شهر تهران منطبق نیستند و مسیر از جایی منحرف شده و اشتباه رفته است.